หนองบัวลำภู-เปิดกรุผ้าขิดไหมโพธิ์ค้ำตำนานผืนผ้าเล่าเรื่อง

กลุ่มทอผ้าขิดไหมโพธิ์ค้ำ ตำบลกุดแห่ อำเภอนากลาง จังหวัดหนองบัวลำภู เปิดกรุผ้าเล่าเรื่องคำขวัญจังหวัดและเรื่องราวของจังหวัดหนองบัวลำภู เป็นผ้าทอมือย้อมเส้นไหมด้วยเปลือกไม้ เป็นสีธรรมชาติ

 

วันที่ 25 พฤศจิกายน 2566 ที่กลุ่มทอผ้าขิดไหมบ้านโพธิ์ค้ำ ตำบลกุดแห่ อำเภอนากลาง จังหวัดหนองบัวลำภู นางศรีอุบล ฝายแดง อายุ 52 ปี ประธานกลุ่มทอผ้า พร้อมสมาชิกในกลุ่มทอผ้าขิดไหมโพธิ์ค้ำ ประชุมหารือการฟื้นฟูกลุ่มและวางแผนการผลิตผ้าขิดไหม ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ของกลุ่มที่ขายดี มียอดจำหน่ายปีละหลายสิบล้าน โดยมีเจ้าหน้าที่กรมหม่อนไหม กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ติดตามสถานการณ์ของกลุ่มหลังสถานการณ์โควิด และเริ่มรวมกลุ่มทำกิจกรรมร่วมกันเพื่อกลับมาทอผ้าอีกครั้ง

นางลำดวน นันทสุธา ประธานกลุ่มทอผ้าขิดไหมบ้านโพธิ์ค้ำ กล่าวว่า ได้ก่อตั้งกลุ่มมาตั้งแต่ปี 2525 หลังได้มีโอกาสเข้าเฝ้าสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เมื่อครั้งเสด็จวัดถ้ำกลองเพล ได้ถวายผ้าและได้รับพระราชทานทุนทรัพย์เป็นเงิน 6,000 บาท ชาวบ้านจึงรวมตัวกันตั้งเป็นกลุ่มเริ่มปลูกหม่อน เลี้ยงไหม เป็นศิลปาชีพพิเศษในพระองค์ท่าน ก่อนจะได้รับการพัฒนาทักษะต่างๆ รวมถึงการเลี้ยงหม่อน ทักษะการพัฒนาลาย และการทอผ้า โดยกรมหม่อนไหม กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กำลังการทอผ้าตอนนี้ 1 วัน ได้ 1 ผืน ต่อคน แต่ถ้าเป็นลายขิดที่ออกแบบใหม่ต้องใช้คนทออย่างน้อย 2 คน ซึ่งก่อนที่จะทอผ้าขิดเล่าเรื่อง มี ผวจ.หนองบัวลำภูให้คำแนะนำใช้ผ้าเป็นสื่อเชื่อมเมือง เชื่อมคน ให้คนที่ซื้อผ้าแล้วรู้จักเมืองหนองบัวลำภู และเริ่มย้อมไหมด้วยสีจากเปลือกไม้ สีจากธรรมชาติต่างๆ จนเป็นเอกลักษณ์ของกลุ่มที่ไม่เหมือนใคร

“เดิมทีการทอผ้าสืบสานต่อมาตั้งแต่รุ่นปู่ย่าตายาย ผ่านการอบรม การฝึกอาชีพ การพัฒนาทักษะ ทำให้วันนี้สามารถออกแบบคิดลายผ้าเป็นของตัวเองได้ จนเป็นที่มาของการทอผ้าขิดไหมเล่าเรื่อง ตามคำขวัญของ จ.หนองบัวลำภู “ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช อุทยานแห่งชาติภูเก้า ภูพานคำ แผ่นดินธรรมหลวงปู่ขาว เด่นสกาวถ้ำเอราวัณ นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน” จนได้รับรางวัลชนะเลิศมากมาย โดยผ้าผืนนี้มีมูลค่ากว่า 350,000 บาทและมีเพียงผืนเดียวเท่านั้น นอกจากนี้กลุ่มทอผ้ามีผ้าต้นแบบกว่า 100 ลาย โดยผ้าลายแรกที่ทอขึ้นมา คือลายนกยูงถวายดอกมะลิ ราคาผืนละ 5,000 บาท ซึ่งขายดีมาก จากนั้นก็พัฒนาลายขึ้นมาทั้งลายอินทวา ลายฝนหลวง ซึ่งเป็นลายผ้าขายดีสร้างรายได้ให้กับสมาชิกของกลุ่ม” นางลำดวนกล่าว
สำหรับผ้าขิดไหมบ้านโพธิ์ค้ำ หรือผ้ากุดแห่ มีอัตลักษณ์โดดเด่นด้วยการนำเอาเรื่องราว บุคคลสำคัญ สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ และเหตุการณ์สำคัญมาทอในผืนผ้าที่เป็นการเล่าเรื่องราวของผ้าได้อย่างวิจิตรงดงาม และได้รับความนิยมจากผู้ที่ชื่นชอบงานหัตถศิลป์ ทำให้ชาวบ้านมีรายได้ปีละหลายสิบล้านบาท