พังงา-วัฒนธรรมฯต่อยอดมรดกภูมิปัญญาอาหารพื้นถิ่นกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเล สร้างสรรค์สู่สากล

เมื่อวันที่ 17 ส.ค. 67 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ณ บ้านวัฒนธรรมมอแกลน ทับตะวัน หมู่ที่ 7 ตำบลบางม่วง อำเภอตะกั่วป่า จังหวัดพังงา จัดกิจกรรมโครงการฟื้นฟูวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลจังหวัดพังงา ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2567 โดยมี น.ส.อุไรวรรณ แดงงาม วัฒนธรรมจังหวัดพังงา เป็นประธานในพิธี พร้อมด้วย นายสมยศ สำเภารัตน์ ปลัดอำเภอหัวหน้ากลุ่มทะเบียน หัวหน้าส่วนข้าราชการ กำนันผู้ใหญ่บ้าน และประชาชนในพื้นที่และพื้นที่ใกล้เคียงได้เข้าร่วมทำกิจกรรมในครั้งนี้

โดยกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลเป็นชนเผ่าพื้นเมืองที่อาศัยและทำมาหากินในบริเวณภาคใต้ฝั่งอันดามันของประเทศไทยมานานหลายร้อยปี มีภาษาวัฒนธรรม วิถีชีวิต ภูมิปัญญาขนบธรรมเนียม ประเพณี ที่เป็นเอกลักษณ์และมีภูมิปัญญาอันชาญฉลาดในการดำรงชีวิตกับท้องทะเล ปัจจุบันกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเล มี3กลุ่ม คือ ชาวมอแกน ชาวมอแกลน และชาวอูรักลาโว้ย

วิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวเลมีปัญหาในด้านความมั่นคงในที่อยู่อาศัย ความมั่นคงของสวัสดิภาพ/สวัสดิการ ความมั่นคงของฐานทรัพยากร ความมั่นคงทางอาชีพ การคุกคามสิทธิ เสรีภาพ และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ความไม่ชัดเจนในเขตคุ้มครองทางวัฒนธรรม (วิถีชาวเล) เนื่องจากการกำหนดแนวนโยบายหรือ มาตรการที่ไม่เหมาะสมและสอดคล้องกับวิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ การขับเคลื่อนแนวนโยบายฟื้นฟูวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเล และชาวกะเหรี่ยงตามมติคณะรัฐมนตรี 2553 ของสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด มีพลวัตของการดำเนินงานมาอย่างต่อเนื่อง แสดงให้เห็นความสำคัญต่อการพัฒนาแนวทางการคุ้มครองและส่งเสริมวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ในมิติต่างๆ ทั้งในด้านการอนุรักษ์ ฟื้นฟูวิถีชีวิตวัฒนธรรม ภูมิปัญญา กลุ่มชาติพันธุ์ การส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ โดยภายในกอจกรรมในครั้งนี้ได้มีการประกวดการทำอาหารพื้นถิ่นรางวัลชนะเลิศได้แก่ 1.ต้มส้มปลากทะเล(ชุมชนบนไร่) 2.แกงพุงปลามอแกลน(เคี้ยวแม่เหล็กแก้ะก้านชุมชนปากวิป) 3.ปลาทองขมิ้น(ชุมชนทับตะวัน) 4. การทำส้มตำมอแกลน(ทิมลอกอแม่เหล็กมอแกลนชุมชนบางขยะ) 5.ต้มกะทิปลาสมุนไพร(เดอะบุ๊แอก๊านกระทิ ชุมชนทุ้งหว้า 6.ยำหอยกัน(ยำเอี้ยงร้อก้านชุมชนน้ำเค็ม)

ทางด้าน น.ส.อุไรวรรณ แดงงาม วัฒนธรรมจังหวัดพังงา กล่าวว่า ภายใต้กระบวนการ ส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดการพัฒนาความรู้ความเข้าใจแนวคิดพื้นที่คุ้มครองวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ ตลอดจนการส่งเสริมศักยภาพการจัดเก็บข้อมูลชุมชนชาติพันธุ์ด้วยเครื่องมือ 7ชิ้น ก่อให้เกิดการพัฒนาชุดข้อมูลชุมชนชาติพันธุ์ที่แสดงให้เห็นเรื่องราวประวัติศาสตร์ความเป็นมา ข้อมูลแผนที่แสดงขอบเขตชุมชน วิถีชีวิตวัฒนธรรม ตลอดจนศักยภาพของชุมชนในด้านต่างๆ สะท้อนผ่านวัตถุสิ่งของ เสื้อผ้า เครื่องแต่งกาย เครื่องประดับ อาหาร รวมถึงเรื่องราวที่ปรากฏในวิถีชีวิตประจำวัน แสดงให้เห็นความหลากหลายของทุนวัฒนธรรม (cultural capital) ของกลุ่มชาติพันธุ์ในระดับท้องถิ่น ที่สามารถนำมา เป็นพลังสร้างสรรค์หรือ Soft power

เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต การท่องเที่ยวชุมชน ตลอดจนเป็นเครื่องมือในการแก้ไขปัญหาที่เกี่ยวข้องภายในชุมชนได้การขับเคลื่อนพื้นที่คุ้มครองวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ถือเป็นแนวคิดและแนวปฏิบัติสำคัญ ที่จำเป็นต้องมีการส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง บนหลักการการเคารพสิทธิ ทางวัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์ การสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์และบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและการพัฒนาคุณภาพชีวิตบนฐานเศรษฐกิจวัฒนธรรมสอดคล้องกับแนวนโยบายของกระทรวงวัฒนธรรมที่มุ่งส่งเสริม สนับสนุนให้เกิดความเท่าเทียมและยอมรับความหลากหลายทางสังคมและวัฒนธรรมของผู้คน ลดอคติทางชาติพันธุ์ ตลอดจนการส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดการอนุรักษ์ ฟื้นฟูและพัฒนาต่อยอดศิลปะ วัฒนธรรม และส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งถือเป็นพลังสร้างสรรค์หรือ Soft power ซึ่งมีวัตถุประสงค์

1) เพื่อสื่อสารความรู้ ความเข้าใจ ความหลากหลายทางวัฒนธรรม ภูมิปัญญาของกลุ่มชาติพันธุ์ ที่จะนำไปสู่การสร้างการยอมรับในตัวตนและอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์
2) เพื่อส่งเสริมศักยภาพการปรับใช้ทุนทางวัฒนธรรมที่สะท้อนผ่านอัตลักษณ์ ภูมิปัญญา
วิถีวัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์ เป็นพลังสร้างสรรค์ (soft power) ต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์
3) เพื่อพัฒนาศักยภาพชุมชนชาติพันธุ์ให้มีความเข้มแข็ง สามารถใช้ทุนมรดกภูมิปัญญา ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ในการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน